X
اَعمال اُمّ داود یکی از عبادتها و دعاهای معروف است که درایام البیض ماه رجب به انجام آن تأکید شده است. دعای استفتاح را ام داود مادر رضاعی امام صادق(ع) از ایشان نقل کرده است. شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان، این عمل را در زمره اعمال روز نیمه ماه رجب ذکر کرده که پس از روزه داری ایام البیض وارد شده است. کسانی که از سیزده رجب به اعتکاف میروند در روز آخر اعتکافشان (پانزده رجب) اعمال ام داود را انجام میدهند.
ام داود، همسر حسن مثنی و مادر رضاعی امام صادق(ع) است. کنیه او به خاطر فرزندش، داوود بن حسن، ام داوود معرفی شده است. در نام او اختلاف است. برخی نام او را حبیبه و برخی فاطمه دانستهاند. تمام کسانی که درباره او سخن گفتهاند، شرح حال او را همراه با نقل ماجرای دعای ام داوود نقل کردهاند؛ دعایی که از آن حضرت برای خلاصی فرزندش داود، از زندان منصور دوانیقی آموخت و روایت کرد.
شیخ عباس قمی در ذیل اعمال نیمه رجب، این دعا را به عنوان پنجمین عمل آورده و میگوید: عمده اعمال این روز (پانزدهم رجب) است و برای برآمدن حاجات و رفع گرفتاریها و دفع ظلم ظالمان مؤثر است و کیفیت آن بنا بر آنچه در مصباح المتهجد شیخ طوسی آمده آن است که چون خواست این عمل را به جا آورد روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم را روزه بگیرد. پس در روز پانزدهم هنگام ظهر غسل کند و سپس نماز ظهر و عصر را به جا آورد در حالتی که رکوع و سجودشان را نیکو کند و در موضع خلوتی باشد که چیزی او را مشغول نسازد و انسانی با او تکلم ننماید. پس چون از نماز فارغ شود رو به قبله کند و این اعمال را به جا آورد:
قمی، عباس، مفاتیح الجنان، اسوه، قم. بیتا.